Metoda Weroniki Sherborne w przedskzolu i w domu…

W. Sherborne wypracowała w latach sześćdziesiątych własny system ćwiczeń. Ma on zastosowanie we wspomaganiu prawidłowego rozwoju dzieci i w korygowaniu jego zaburzeń. Ćwiczenia te wywodzą się ze szkoły R. Labana. i z doświadczeń własnych i są znane pod nazwą Developmental Movement. Nazwa Developmental Movement, czyli Ruch Rozwijający, bo taką rolę przypisuje mu autorka, wyraża główną ideę metody: posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka i terapii zaburzeń tego rozwoju. Opracowany przez W. Sherborne system ćwiczeń wywodzi się z naturalnych potrzeb dziecka, zaspokajanych w kontakcie z dorosłymi. Z tak zwanego baraszkowania, które pojawia się we wczesnym dzieciństwie każdego zdrowego dziecka i w każdej normalnej rodzinie, stworzyła ona system terapeutyczny. Genialność tej metody polega właśnie na jej prostocie i naturalności.

Podstawowe założenia metody to rozwijane przez ruch:

  1. świadomość własnego ciała i usprawniania ruchowego,
  2. świadomość przestrzeni i działania w niej,
  3. dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu.

Normalna aktywność człowieka, wykonywanie przez niego czynności ruchowych o charakterze dowolnym – celowym jest uwarunkowana świadomością własnego ciała i własnej tożsamości. Człowiek musi zatem odczuwać i znać swoje ciało, jego części (nazwy ułatwiają ich identyfikację). Musi mieć też poczucie wyodrębnienia się od tego, co go otacza, posiadania poczucia własnego „ja”, istnienia jako jednostki. W rozwoju dziecka dokonuje się to ostatecznie w trzecim roku życia. Jednym ze źródeł tej świadomości jest kontakt naszego ciała z podstawą (ziemią – podłogą). Stojąc „mocno na ziemni” odczuwamy to podłoże, własne stopy, czujemy własne ciało. Doznania płynące od poruszających się części ciała (kinestetyczne) i doznania dotykowe na skutek zetknięcia się ich z elementami otoczenia powodują, że poznajemy je. Drugim ważnym źródłem odczuwania ciała jako całości jest wyczucie centralnej części ciała: brzucha i tułowia jako elementu integrującego ciało.

Udział w ćwiczeniach metodą W. Shreborne ma na celu stworzyć dziecku okazję do poznania własnego ciała, usprawniania motoryki, poczucia swojej siły, sprawności i związku z tym możliwości ruchowych. Ponieważ dzięki temu zaczyna mieć ono zaufanie do siebie, zyskuje też poczucie bezpieczeństwa. Podczas ćwiczeń ruchowych dziecko może poznać przestrzeń, w której się znajduje, przestaje ona być dla niego groźna. Dlatego dziecko czuje się w niej bezpiecznie, staje się bardziej aktywne, przejawia większą inicjatywę, może być twórcze.

Metoda Ruchu Rozwijającego jest wykorzystywana w Polsce w placówkach oświatowych i służby zdrowia dla dzieci z różnymi zaburzeniami rozwoju i różnorodnymi potrzebami edukacyjnymi: dzieci upośledzonych umysłowo, dzieci autystycznych, dzieci z wczesnym mózgowym porażeniem dziecięcym, dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania, dzieci z niekorzystnych środowisk wychowawczych, np. domów dziecka, dzieci głuchych i niewidomych.

Ponadto metoda Weroniki Sherborne może być w zakresie profilaktyki dobrą formą pomocy dzieciom w różnych sytuacjach trudnych. Zapobiega powstawaniu zaburzeń, jeśli włączymy ją w program:

–          przygotowania dziecka mającego pójść do przedszkola,

–          przygotowania dziecka rozpoczynającego naukę szkolną,

–          zajęć integrujących grupę przedszkolną czy klasę szkolną.

Metoda ta może też służyć jako sposób osiągania odprężenia w zajęciach odprężająco – relaksacyjnych w trakcie zajęć przedszkolnych.

Projektując zajęcia metodą W. Sherborne, warto pamiętać, że mają one pomóc dziecku w poznaniu siebie, w zdobyciu do siebie zaufania, w poznaniu innych i na uczeniu się ufania im, a dalej – poprzez nabranie pewności siebie i wiary we własne możliwości – w nauczeniu się aktywnego i twórczego życia. Chcemy dziecku pomóc, mając do dyspozycji przede wszystkim ruch i możliwość bliskiego fizycznego kontaktu z drugim człowiekiem. Jeżeli naprawdę będziemy rozumieli cel tych zajęć to ich forma i propozycje różnych ćwiczeń będą się nam nasuwały same. Zarówno projektując jak i prowadząc zajęcia należy pamiętać o obowiązujących zasadach, którymi powinna kierować się osoba prowadząca. Niektóre z nich są ogólnymi norami, prowadzenia terapii, część z nich to zasady specyficzne dla metody W. Sherborne.

Wskazanie dla terapeuty:

–          pamiętaj że uczestniczenie w zajęciach jest dobrowolne;

–          nawiąż kontakt z każdym dzieckiem(także wzrokowy);

–          zajęcia dla dziecka powinny być przyjemne i dawać możliwość przeżywania radości z aktywności ruchowe, kontaktu z innymi ludźmi, satysfakcji z pokonania własnych trudności i lęków, z poczucia większej sprawności fizycznej;

–          bierz udział we wszystkich ćwiczeniach;

–          w czasie zajęć ściśle przestrzegaj praw dziecka do swobodnej, własnej, decyzji, aby miało poczucie kontroli na sytuacją i autonomii;

–          zauważaj i stymuluj aktywność dziecka, daj mu szansę na twórcze działanie;

–          miej poczuci humoru;

–          nie krytykuj dziecka;

–          chwal dziecko nie tyle za efekt, co za jego starania i wysiłek, a także za każde nowe osiągnięcia;

–          unikaj stwarzanie sytuacji rywalizacyjnych

–          rozszerzaj stopniowo krąg doświadczeń społecznych dziecka (najpierw ćwiczenia w parach, potem w trójkach aż do ćwiczeń z całą grupą;

–          większość ćwiczeń, szczególnie początkowych, prowadź na poziomie podłogi;

–          zaczynaj od ćwiczeń prostych; stopniowe je utrudniając;

–          zmniejszaj udział swojej inicjatywy na rzecz coraz aktywniejszego udziału dziecka w kształtowaniu programu zajęć;

–          proponuj naprzemiennie ćwiczenia dynamiczne i relaksacyjne;

–          miej zawsze na uwadze samopoczucie dziecka, pytaj je przyzwolenie na intensyfikowanie jego doznań;

–          ucz dzieci zarówno używania siły, jak i zachowania delikatności i opiekuńczości w stosunku do drugiej osoby;

–          we wszystkich ćwiczeniach, w których jest to możliwe, zadbaj o to, aby dziecko znalazło się także w pozycji dominującej (poprzez zamianę rul)

–          zaplanuj początek zajęć tak, aby zawierał propozycje ćwiczeń – spotkań dających poczucie bezpieczeństwa, oparcia i bliskiego kontaktu.

–          Na zakończenie zajęć zaproponuj ćwiczenia wyciszające, uspokajające.

Zachęcanie dziecka do udziału w ćwiczeniach i pokazywanie jak inne dzieci bawią się, bywa wystarczającą motywacją dziecka w zajęcia, nawet gdy trzeba na ten skutek cierpliwie czekać przez kilka sesji.

Poprzez metodę Ruchu Rozwijającego zaspokajamy następujące potrzeby:

–          poczucia bezpieczeństwa,

–          rozluźnienia, relaksu, rozładowania napięcia;

–          „dawania” i „brania”,

–          akceptacji samego siebie,

–          poczucia siły i własnej wartości,

–          bliskiego kontaktu z innymi ludźmi,

–          poczucia własnej energii,

–          satysfakcji związanej z wysiłkiem fizycznym,

–          mobilizacji do pokonywania trudności, do sprawdzania się w trudnej sytuacji,

–          poznania swojego ciała,

–          odkrywania własnych możliwości

–          odczucia energii własnej i energii drugiego człowieka,

–          zaufania do siebie i innych,

–          doznawania przyjemności, radości, zabawy,

–          bliskości fizycznej drugiego człowieka,

–          więzi z grupa,

–          akceptacji swojego ciała,

–          spontaniczności,

–          pewności siebie,

–          poczucia partnerstwa.

Ćwiczenia stosowane w metodzie W. Sherborne:

–          ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała(wyczuwanie brzucha pleców pośladków, wyczuwanie nóg i rąk, wyczuwanie twarzy, wyczuwanie całego ciała)

–          ćwiczenia pozwalające zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu(ćwiczenia indywidualne, w parach oraz w grupie)

–          ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z partnerem i grupą (ćwiczenia „z” w parach – partnet „aktywny” i partner „bierny”, ćwiczenia „przeciwko” w parach, ćwiczenia „razem” w parach – obydwaj partnerzy „aktywni”, ćwiczenia „razem” w grupie)

–          ćwiczenia twórcze.


Jakie ćwiczenia możemy wykorzystać w domu?

– robienie śmiesznych min,

– chodzenie na „sztywnych” i na „gumowych” nogach,

– kręcenie sie na brzuchu, plecach, pośladkach,

– stukanie stopami, piętami, palcami nóg o podłogę,

– masowanie swoich uszu, nóg, kolan, nosa…

– turlanie się,

– toczenie dziecka/rodzica,

– rozwijanie „paczki” (dziecko/rodzic mocno zawinięci),

– ciągnięcie za stopy, ręce,

– ciągnięcie dziecka leżącego na kocyku,

– huśtanie dziecka w kocyku przez dwie osoby dorosłe,

– zabawa w „mostek” jedna osoba staje na czworakach, druga obchodzi ją wykorzystując każdy możliwy sposób,

– raczkowanie w duecie (rodzic i dziecko równoczesnie – dziecko schowane pod rodzicem),

– kołysanie dziecka w ramionach (na siedząco),

– wyskoki dziecka w górę (dwie osoby dorosłe trzymają dziecko po bokach i pomagają mu się wybijać),

– walcowanie rodzica (dziecko turla sie po osobie dorosłej),

– pchanie „paczki” (dziecko/rodzic zwinięci w „paczkę” stawiają opór)…

 

Agnieszka Graj

 

literatura:Marta Bogdanowicz, Bożena Kisiel, Maria Przasnyska, „METODA WERONIKI SHERBORNE W TERAPII I WSPOMAGANIU ROZWOJU DZIECKA”, WSiP, Warszawa 1998